عده زیادی از بی اشتهایی و بدغذایی کودکان گله مندند و بعضی دیگر از تمایل به تنقلات و اضافه وزن. چنانکه در حال حاضر تقریباً از هر پنج کودک، یکی دچار اضافه وزن است. از آنجا که این آمار روز به روز در حال افزایش است، خانواده ها باید بیشتر از گذشته به تغذیه سالم و متعادل کودکان اهمیت دهند. این تعادل غذایی تصمیمی ناگهانی نیست که به یک باره تغییر یابد و نتیجه مثبت نیز داشته باشد، بلکه باید از سنین بسیار پایین و در تمام وعده های غذایی شکل گیرد.
تأثیر والدین و اصول مهم تغذیه صحیح
کودکان عادتهای خوب غذایی را طی یک یا دو روز نمی آموزند بلکه آنها نیاز دارند تا همیشه الگوی صحیحی را دنبال کنند. این نقشی است که بر عهده والدین است و در واقع آنها مسؤول خوراکی هایی هستند که کودکان در هر وعده غذایی میخورند. تغذیه سالم در وهله اول توسط والدین شروع میشود و شکل میگیرد. والدین ضامن سلامت غذایی فرزندان هستند، باید عادتهای صحیح را به آنها بیاموزند و با ارایه توضیحات ساده و الگوهای مناسب به کودک نشان دهند که تغذیه سالم میتواند سلامتی او را در آینده حفظ و تضمین کند. عادتهای غذایی والدین تأثیر بسیار زیادی در شکل گیری تغذیه کودکان دارد. فرزندان رفتار پدر و مادر را از سنین بسیار پایین و حتی دوران شیرخواری تقلید میکنند و بخصوص مواد غذایی را میخورند که والدین برای آنها خریداری کرده اند. به این ترتیب باید گفت، والدین ابتدا باید به سبد خرید توجه کنند؛ زیرا اگر به تغذیه متعادل و متنوع از هنگام خرید ملزومات غذا دقت نشود، بچه ها نیز به همین رویه عادت خواهند کرد. در نتیجه هر چه قدر که دروس مدرسه و آموزش رسانه ها درباره اصول تغذیه صحیح توضیح دهند، نمی توانند جایگزین نمونه عملی رفتار والدین باشند.
مجبور نکردن کودک به غذا خوردن
اگر کودک تمایلی ندارد که غذایش را کامل بخورد، فایده ای ندارد که او را مجبور کنید و یا به تنبیه متوسل شوید. به خاطر داشته باشید، کودک سالم هنگام گرسنگی غذا میخورد. باید برای کودک غذا آماده کرد و او را تشویق کرد، اما نباید زور و اجبار به کار برد. مجبور کردن فقط منجر به عدم تعادل غذایی خواهد شد. در واقع، اگر کودکی به غذا خوردن مجبور شود، ممکن است توانایی خود را نسبت به تشخیص اشتهایش از دست بدهد. اگر امتناع کودک از غذا خوردن بارها تکرار میشود، باید بررسی کرد که ریشه این مسأله چیست. در بعضی موارد مقدار غذایی که برای کودک در نظر گرفته میشود، خیلی بیشتر از نیاز و اشتهای اوست. توجه داشته باشید، فرزند ۶ ساله شما نه نیاز تغذیه ای همانند یک فرد بزرگسال دارد و نه معده ای به اندازه او. شاید هم فقط به خاطر اینکه طعم غذا را دوست ندارد از خوردن سر باز میزند. آشپزی به روشهای مختلف یا گنجاندن خوراکی که نمی خورد همراه با غذاهای مورد علاقه اش میتواند راه حلهای مناسبی برای رفع این مشکل باشد. با این حال، اگر کودک گرسنه هم نیست، باید سر میز یا سفره در کنار دیگران بنشیند. فراموش نکنید که در مورد اسراف و حیف و میل شدن غذا با فرزندتان صحبت کنید تا او عادت نکند همیشه بخشی از غذایش را باقی بگذارد.
محروم نکردن کودک از بعضی خوراکی ها
تحقیقات نشان میدهد، کودکی که از بعضی خوراکی ها مانند شیرینی ها، تنقلات شور و چرب و… کاملاً محروم میشود، طی دوران زندگی بیشتر مستعد اضافه وزن خواهد بود، در حالی که والدینی که در حد معقول این محدودیتها را اعمال میکنند، باید امیدوار باشند که فرزندانشان در آینده نیز چندان به مصرف غذاهای پرکالری تمایل ندارند. بنا به نظر متخصصان تغذیه، خوراکی های چرب و شیرین نباید کاملا از برنامه غذایی حذف شوند، بلکه باید محدود شوند. باید به کودک آموزش داد که این خوراکی ها برای سلامتی خوب نیستند و او فقط میتواند گاه گاهی از آنها استفاده کند و لذت خوردن در بعضی اوقات را بشناسد. کودک باید متوجه شود که بعضی از مواد غذایی برای سلامتی مفید و بعضی دیگر مضر هستند. به عنوان مثال برای میان وعده به جای بیسکویت به او میوه بدهید. به این ترتیب فرزند شما به چنین خوراکی های طبیعی عادت میکند و تمایل کمتری برای مصرف شیرینیها خواهد داشت. درمورد فست فودها نیز همین نکات باید به کودک یادآوری شود؛ زیرا زیاده روی در مصرف این غذاها قطعاً سلامتی را تهدید میکند.
تغذیه؛ فرایندی جذاب و دوست داشتنی
زمانی که قرار باشد کودکان را با تغذیه سالم آشنا کرد، مفهوم لذت و تفریح اجتناب ناپذیر خواهد بود. به نظر میرسد، بازی کردن با مزه ها، رنگها و چیدمان غذا روش مناسبی برای برانگیختن اشتهای کودک باشد. در این صورت به تغذیه از جنبه دیگری نگاه میکند و تمایل خواهد داشت، غذایی را که برایش آماده شده است، بخورد. همچنین همراه بردن بچه ها برای خرید نیز میتواند اشتهای آنها را به خوردن مواد غذایی خریداری شده تحریک کند و همچنین سبب شناخت آنها از خوراکی های مفید برای سلامتی خواهد شد. در این زمان اجازه دهید بعضی از مواد اولیه غذاها را حدس بزند و انتخاب کند. حدود سن ۸ سالگی بهترین زمان برای شناخت خوراکی های مفید برای سلامتی است. این زمان را مغتنم بدانید و از او بخواهید برچسب روی مواد غذایی را بخواند تا بیشتر با ترکیبات مفید آشنا شود. زمانی که کودک خودش خرید میکند، توجه بیشتری به این نکات خواهد داشت.
غذا خوردن؛ فرصتی برای با هم بودن
غذا خوردن فرصتی است که کودک خود را در میان اعضای خانواده یا دوستان میبیند. این زمانها باید برای کودک دوست داشتنی باشد و آن را برای در کنار هم بودن بداند. میتوان بچه ها را هنگام طبخ غذا شریک کرد؛ زیرا فواید بعضی از خوراکی ها و روش تهیه آنها را میشناسد. در این صورت هنگام غذا خوردن توجه بیشتری به بشقاب غذا و اهمیت تهیه آنها خواهد داشت. افزون بر این غذا را در زمانهای مشخصی همراه با اعضای خانواده میل کنید تا کودک وقت وعده های غذا را بشناسد. غذا خوردن در کنار اعضای خانواده فرصت ایده آلی است تا والدین بتوانند مدلی از تغذیه سالم به فرزندشان ارایه دهند و توصیه میشود این روش غذا خوردن تا حد ممکن رعایت شود. همچنین راهکار مناسبی برای بچه هایی است که از خوردن بعضی غذاها امتناع میکنند؛ زیرا بچه ها معمولاً زمانی که ببینند دیگران غذایی را میخورند، متمایل به مزه چشی آن میشوند.
توصیه هایی برای تشویق کودکان به خوردن سبزیها
معمولا بچه ها چندان تمایلی به خوردن سبزیها ندارند، اما والدین باید با خلاقیت و ترفندهایی جالب، آنها را به مصرف این خوراکی های طبیعی و سالم ترغیب نمایند. اولین عامل این امتناع ناآشنایی بچه ها نسبت به سبزیهاست. بسیار مهم است که تصاویر و برنامه هایی در مورد انواع سبزیها به کودک نشان داده شود و او را با خود به خرید برد تا به طور ملموس با آنها آشنا شود. زمانی که کودک یک خوراکی را بشناسد، تمایل بهتری برای خوردن نشان میدهد. البته این کار طی یک یا دو بار کافی نیست، بلکه باید پشتکار داشت؛ زیرا تحقیقات زیادی نشان میدهد، برای تشویق کودک به غذایی که تمایل به خوردن آن نداشته، لازم است ۸ تا ۱۵ نوبت آن را به کودک معرفی کرد. البته باید از فرصتهای مختلف برای این کار استفاده کرد و خلاقیت به خرج داد.
مخلوط کردن سبزیها با غذاهای مورد علاقه کودکان
گنجاندن سبزیها در کنار غذاهای مورد علاقه کودک، روش ایده آلی برای مصرف این خوراکی های طبیعی است؛ زیرا در این صورت مقاومت کمتری برای امتناع از خوردن نشان میدهد. افزودن سس کچاپ به سبزیها نیز راهکار همیشگی و مؤثر است. گرچه بعضی از والدین سعی میکنند روشهای پیچیده ای برای تهیه سبزیها به کار برند، اما تحقیقات نشان میدهد، بچه ها روشهای ساده را بهتر میپسندند؛ زیرا میتوانند بخوبی خوراکی ها را بشناسند. یک تغییر مختصر مانند اضافه کردن کمی جعفری در کنار هویج رنده شده برای ترغیب اشتهای او کافی است. البته برای هر کودکی باید روشی متناسب با ذایقه و سلیقه او به کار برد.
همراهی والدین در خوردن سبزیها
ثابت شده است که والدین تأثیر غیر قابل انکاری در تغذیه و تقویت ذایقه آنها دارند. تمایلات غذایی کودکان به عوامل ژنتیکی و محیطی وابسته است. گرچه پدر و مادر در زمینه ژنتیک نمی توانند تغییری دهند، اما در ایجاد شرایط سالم و تغذیه درست دخیل هستند. اگر والدین به اندازه کافی از سبزیها استفاده کنند و تغذیه صحیح را در نظر بگیرند، قطعاً فرزندان نیز به این رویه عادت میکنند و مقاومت کمتری برای امتناع از این خوراکی ها نشان میدهند. اما برعکس، مجبور کردن کودک برای خوردن سبزیها یا پاداش دادن برای این کار چندان سودمند نخواهد بود. تغذیه سالم هر کودکی در وهله اول به عادتهای غذایی خانواده بر میگردد.
منبع: www.Passportsante.fr